Baş Ağrısı ve Migren

Baş Ağrıları Toplumda Ne Sıklıkta Görülmektedir?
Baş ağrısı, toplumda en sık görülen şikâyetlerin başında gelir. Baş ağrısı şikâyeti olanların oranı toplumda %90’lara ulaşır. Tüm baş ağrılarının %90’ını ise migren ve gerilim tipi baş ağrıları oluşturur.

Baş Ağrılarının Kaç Tipi Vardır?
Doğrudan doğruya baş ağrısı tablosuyla ortaya çıkan, başka bir hastalıkla ilişkisi olmayan baş ağrılarına primer baş ağrıları denir ve en sık görülen baş ağrıları bunlardır.

Primer Baş Ağrıları

1. Migren

2. Gerilim tipi baş ağrısı

3. Trigeminal Otonomik Baş Ağrıları

   • Küme baş ağrıları

   • Nevraljik baş ağrıları

   • Hemikranial baş ağrıları

4. Diğer Primer Baş Ağrıları

   • Öksürük, egzersiz, cinsel ilişki sonrası oluşan baş ağrıları

   • Hipnik baş ağrısı

Sekonder Baş Ağrıları

Sekonder baş ağrıları daha seyrek olarak görülür. Nedeni, belirli bir hastalığa bağlı olarak gelişen baş ağrılarıdır. Beyin damar hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, beyin tümörleri, göz hastalıkları, sinüzit ve menenjit gibi hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkabilir.

Primer Baş Ağrıları

1. Migren

Migrenin Özellikleri Nelerdir?

• Genelde ağrı başın tek tarafındadır.

• Ağrı zonklayıcı özellikte olup orta veya şiddetlidir.

• Bulantı ve kusma eşlik edebilir.

• Krizler (ataklar) halinde gelir.

• Ağrı tedavisiz 4 ila 72 saat sürer.

• Ağrı başlangıcında görme bozuklukları olabilir (auralı migren tipinde).

• Baş hareketleri ve fiziksel aktiviteyle ağrı artar.

• Işıktan ve sesten rahatsızlık duyulabilir.

Bu özelliklerin hepsi her hastada ve her atakta olmak zorunda değildir.

Migrenin Kaç Tipi Vardır?

Genel olarak iki gruba ayrılır:

• Auralı (ön belirtili) migren

• Aurasız migren

Migrenlerin yaklaşık %10-20’si auralıdır.

Migren Aurası Nedir?

Aura, ön belirtili migrende rastlanan şikâyetlerdir. Çoğunlukla görme ile ilgilidir. Hasta parlak ışıklar, zikzak çizgiler gördüğünü ya da görmesinin bulanıklaştığını, bir bölgede görme kaybı olduğunu ifade eder. Ayrıca kolda ve bacakta uyuşma, baş dönmesi, konuşma bozuklukları da görülebilir. Aura genellikle 20–30 dakika sürer ve ardından ağrı başlar. Aura bulguları tamamen düzelir.

Migren Kimlerde Daha Sık Görülür?

Migren, kadınlarda erkeklere göre 2-3 kat daha sık görülmektedir. Migrenin başlangıcı erken çocukluk çağından 35 yaşına kadar değişebilir. Ancak 10-14 yaş aralığından sonra sıklığında belirgin bir artış olur. 40 yaşından sonra migrenin ortaya çıkışı nadirdir ve özellikle kadınlarda menopoz sonrası sıklığı azalır.

Migrenin Nedeni Biliniyor Mu?

Çevresel faktörler, genetik olarak yatkın kişilerde beyinde bir aktivasyon yaratır. Bu aktivasyon, beyin damarlarında genişlemeye neden olur ve kimyasal maddeler açığa çıkar. Bunlar sinirleri uyararak ağrıya yol açar.

Migrende Kalıtımın Etkisi Var Mı?

Migrenli bireylerin yakın akrabalarında migren görülme olasılığı yüksektir. Genetik bozukluk, migrenin yalnızca bazı özel tiplerinde gösterilebilmiştir.

Migren Çocukluk Çağında da Görülür Mü?

Tüm migren hastalarının %10-15’inde hastalık, çocukluk çağında başlar. Çocukluk çağında migrenin görülme oranı %3-5 civarındadır. Bu oran, ergenlik döneminde %10’un üzerine çıkar. Uyku düzensizliği, nedensiz kusmalar, alerji, araba tutması gibi durumlar, ileride migren gelişme olasılığını artırabilir.

Migreni Tetikleyen Faktörler Nelerdir?

• Yükseklik değişiklikleri

• Hava kirliliği, sigara dumanı

• Parlak ışık veya titreyen ışık

• Yüksek ve devamlı gürültü

• Parfüm, kuvvetli kokular ve kimyasal maddeler

• Hava durumu değişiklikleri (basınç, sıcaklık ve nem değişimi, lodos)

• Mevsimsel değişiklikler (sonbahar ve ilkbahar en kötü zamanlardır)

• Açlık, öğün atlama

• Çok veya az uyuma, uyku düzenindeki bozukluklar

• Uçak yolculukları

• Doğum kontrol hapları

• Kadınlarda hormonal değişiklikler (adet dönemi)

• Bazı yiyecek ve içecekler (çikolata, kuruyemiş, kırmızı şarap, eski peynirler, çiğ soğan vb.)

Migreni tetikleyen faktörler kişiden kişiye değişebilir. Hastalar, kendilerine özgü tetikleyicileri belirlemelidir.

Migren Kadınlarda Neden Daha Fazla Görülür?

Bu durum, kadınların hormonal düzeniyle ilgilidir. Menopozdaki kadınlarda migren krizleri azalır. Hamilelikte ise 3. ve 9. aylar arasında migren krizleri hafifler.

Migrende Tedavi

Atak-Ağrı Tedavisi

Ağrı tedavisinde şu ilaçlar kullanılır:

• Basit ağrı kesiciler

• Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar

• Ergotamin içeren ilaçlar

• Triptan grubu ilaçlar

Bu ilaçlar, ayda 10 günden fazla kullanıldığında bağımlılığa ve sürekli baş ağrısına neden olabilir. Atak sırasında bulantı ve kusmayı önlemek için bulantı kesici ilaçlar da verilebilir.

Son yıllarda migren atak tedavisi için Gepant ve Ditan grubu yeni ilaçlar piyasaya çıkmıştır.

Koruyucu (Önleyici) Tedavi

Ayda 3-4’ten fazla atak geçiren hastalarda koruyucu tedavi önerilir. Bu tedavide tansiyon ilaçları, antidepresanlar ve epilepsi ilaçları gibi migren için etkili olduğu gösterilmiş bazı ilaçlar kullanılır.

İlaç Dışı Tedavi Yöntemleri

• Biyofeedback (gevşeme eğitimi)

• Akupunktur (özellikle migren için)

• Masaj terapisi (kronik ağrılarda)

• Magnezyum, riboflavin ve bitkisel destekler

Hacamat ve sülük tedavisi gibi yöntemlerin bilimsel bir geçerliliği yoktur ve sakıncalı olabilir.

Botoks ve Migren Aşısı

Botoks, sık ve kronik migren ağrılarında kullanılan bir tedavi seçeneğidir ancak pahalıdır ve düzenli tekrar gerektirir.

“Migren aşısı” olarak bilinen tedavi ise aslında özel olarak geliştirilmiş bir enjeksiyondur. Migren ataklarını azaltır ama tamamen yok etmez.

Migren Ameliyatı Var Mı?

Tıbbi geçerliliği olmayan "migren cerrahisi" hastalara önerilmemektedir. Migren tedavisinde, düzenli ilaç tedavisiyle hastaların çoğu ek tedavilere gerek kalmadan iyileşmektedir.

 

 

 

4o